Założenia programowe Skierniewickiej Regionalnej Sieci Przedszkoli i Szkół Promujących Zdrowie
W Europie założenia Szkoły Promującej Zdrowie (SzPZ) opisano po raz pierwszy w 1989 roku w raporcie Światowej Organizacji Zdrowia (World Health Organization – WHO) „Zdrowa szkoła”[1], możliwości jej wdrożenia sprawdzono w latach 1992–1995 w pilotażowym projekcie realizowanym w Czechach, Polsce, Słowacji i na Węgrzech.
Do upowszechnienia tej koncepcji przyczyniło się utworzenie przez WHO, Radę Europy i Komisję Europejską w 1992 roku Europejskiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie (ESSzPZ), która w 2007 roku przekształciła się w sieć Szkoły dla Zdrowia w Europie (School for Health in Europe – SHE)[2]. Do sieci tej należy 45 krajów. Program SzPZ to najdłużej trwające i wciąż rozwijające się w Europie i na innych kontynentach skoordynowane, systemowe, długofalowe i dobrowolne działania na rzecz zdrowia w szkoły.
W Polsce popularyzację idei SzPZ rozpoczęto od 1991 roku pod kierunkiem prof. dr hab. n. med. Barbary Woynarowskiej.
Polska była jednym z 4 krajów realizujących ww. projekt pilotażowy i jednym z 7 pierwszych krajów przyjętych do ESSzPZ. W 1992 r. powstała pierwsza wojewódzka sieć szkół promujących zdrowie (w woj. ciechanowskim). Od 2006 r. sieci SzPZ istnieją we wszystkich województwach i należy do nich ok. 3200* szkół i przedszkoli, w tym z rejonu Skierniewic 33*. Takiej regionalnej struktury dla wspierania pracy szkół nie ma w żadnym innym kraju należącym do sieci SHE.[3]
W dniu 23 listopada 2009 roku podpisano Porozumienie o współpracy między ministerstwami w sprawie promocji zdrowia i profilaktyki dzieci i młodzieży.
W treści Porozumienia zapisano m.in.:
- zapewnienie synergii działań z zakresu promocji zdrowia i profilaktyki problemów dzieci i młodzieży, które są realizowane przez strony porozumienia w szkołach i placówkach oraz w środowisku lokalnym, w tym podejmowanie działań na rzecz wdrażania programów promujących zdrowie, w tym programu „Szkoły dla Zdrowia Europy”;
- upowszechnianie idei sieci szkół promujących zdrowie i wynikających z niej działań na poziomie lokalnym;
- prowadzenie systemu certyfikacji szkół i placówek będących w sieci szkół promujących zdrowie;
- umożliwienie prezentacji dobrych praktyk i wymiany doświadczeń między szkołami i placówkami oświatowymi w zakresie promocji zdrowia i profilaktyki problemów dzieci i młodzieży;
- upowszechnianie wiedzy i doświadczeń z zakresu promocji zdrowia i profilaktyki problemów dzieci i młodzieży wynikających ze współpracy międzynarodowej;
- propagowanie podejmowanych działań z zakresu promocji zdrowia i profilaktyki problemów dzieci i młodzieży w mediach.
Od grudnia 2017 r. wszystkie sieci w Polsce (w uzgodnieniu z Przewodniczącą Centralnej Kapituły Certyfikatu Krajowego i Koordynatorem Krajowym) zmieniły swoje nazwy. Obecna nazwa skierniewickiej sieci to Skierniewicka Regionalna Sieć Przedszkoli i Szkół Promujących Zdrowie.
*Stan na maj 2021 r.
Pionierzy o korzyściach płynących z pracy w Sieci Szkół Promujących Zdrowie
[1] Young I., Williams T., (1990), Zdrowa szkoła (wersja polska), Warszawa: Instytut Matki i Dziecka.
[2] Założenia SzPZ w Europie i jej ewolucję opisano w artykule: Woynarowska-Sołdan M., (2015), Szkoła promująca zdrowie w Europie w świetle dokumentów czterech europejskich konferencji, Kwartalnik Pedagogiczny, nr 1, s. 97–111.
[3] Szkoła promująca zdrowie. Poradnik dla szkół i osób wspierających ich działania w zakresie promocji zdrowia. Pr. zbior. pod redakcją naukową Barbary Woynarowskiej i Magdaleny Woynarowskiej-Sołdan. Wyd. 2 poprawione. ORE, Warszawa 2019 r.